چهل تکه

قرن ها است که ایرانیان بر روی فرش هایی می نشینند که از هنر ، خلاقیت و مهارت دست یک بافنده خوش ذوق ایرانی خلق شده است. در حال حاضر، مدرنیته در فرهنگ و هنر ایرانی نیز نفوذ کرده است و روزبه روز شاهد افزایش نوآوری در این صنعت دیرینه و اصیل هستیم.

فرش چهل تکه یکی از خلاقیت های پیاده شده بر فرش های دستباف قدیمی و آسیب دیده است که به جان فرسوده فرش اقلیم های مختلف ، روح دوباره ای می بخشد که در ادامه برایتان توضیح خواهیم داد.

فرش چهل تیکه، فرش دستبافی است که از گردآوری و به هم بافتن 40 تکه جداشده از فرش های عمدتاً قدیمی و آسیب دیده ، به وجود می آید. هنر فرش چهل تکه صرفاً به بریدن تکه ها و سرهم بندی دوباره آن ها نیست؛ انتخاب طرح ها و نحوه چیدن آن ها در کنار یکدیگر ، به دست یک کارشناس کار بلد رقم می خورد و انتخاب ها به گونه ای است که فرشی پر مفهوم و زیبا متولد می شود.

هر یک از این تکه ها می تواند از اقلیم متفاوتی باشد و درنهایت این ذوق طراح ایرانی است که از کنار هم نشاندن نقش های متفاوت ، هنر جدیدی خلق می کند.

در نتیجه ، هرچه فرش های استفاده شده از فرهنگ و اقلیم های بیشتری جمع آوری شده باشند ، فرش کلاژ دستباف نهایی نفیس تر است. اما دلیل آن چه می تواند باشد؟

فرش های دستباف ایرانی با توجه به فرهنگ ، هنر ، خلاقیت و مهارت بافنده آن ، طرح و نقش های متفاوتی دارند. در هر اقلیم با توجه به مواد اولیه و مواد طبیعی موجود برای تهیه رنگ ، تفاوت های زیادی در نتیجه به وجود می آید.

برای مثال ، در مناطقی که عصاره آلبالو و حشره قرمز دانه ، شاه توت ، ریشه روناس و حتی نوعی صدف دریایی به نام صدف ارغوان در دسترس باشد ، ساکنین به رنگ قرمز بیشتری دسترسی دارند؛ در نتیجه عمده پارچه ها و فرش ها دارای نقش هایی به رنگ قرمز هستند.

این برای مناطق دیگر و مواد اولیه تولید رنگ آن ها به شکل دیگری است؛ در جایی رنگ سبز در هنر فرش بافی پررنگ تر است و در جای دیگر آبی ، قهوه ای یا زرد.

فرش چهل تکه چیست؟

فرش چهل تکه با نام فرش کلاژ نیز شناخته می‌شود. فرش کلاژ چهل‌تکه، یکی از انواع مدرن فرش است که در برای ساخت آن تکه‌های مختلف فرش‌ها را با یکدیگر ترکیب می‌کنند و در نهایت یک فرش کلاژ شده جدید می‌سازند. این فرش یک سبک تلفیقی از هنرهای سنتی قدیمی و مدرن است که توانسته‌اند‌ طرح‌های جذاب و زیبایی را ایجاد کنند. همانطور که از نام محصول پیداست، با کنار هم گذاشتن تکه‌های فرش‌های مختلف ایجاد می‌شود. در مدل‌های دستبافت این محصولات از تکه‌هایی استفاده شده که هنرمندان مختلف آن را بافته‌اند. هر کدام از این بخش‌های به کار برده شده، دارای طرح و رنگ‌بندی‌های متفاوتی هستند.

قدمت این هنر

کلمه کلاژ در فرانسوی به معنای چسبیدن است. در این روش از مواد و اشیاء مختلف مانند تکه های روزنامه، کاغذهای رنگی، مقوا، پارچه، عکس، وسایل دور ریختنی و … با چسبیدن به هم یه ترکیب جدید درست می شود. این تکنیک اولین بار در زمان اختراع کاغذ در چین در حدود 200 سال قبل از میلاد مسیح مورد استفاده قرار گرفت.

در گذشته در ایران به این هنر خاتم دوزی، لندره دوزی می گفتند که قدمت آن به دوره سلجوقیان می رسد، اما استفاده از آن در تولید فرش دستباف و سپس در تولید فرش ماشینی، ابداع بسیار ارزشمندی محسوب می شود.

اگرچه کشورهای دیگری مانند چین و ترکیه تولید کننده فرش هستند اما با شنیدن نام ایران اولین چیزی که به ذهن می رسد هنر ناب ایرانیان در بافت فرش ایرانی است که آنها را در صدر صنایع دستی جهان قرار داده است.

انواع فرش چهل تکه

1- فرش چهل تکه ماشینی:

در این فرش‌ها از قبل، طراحی کلی فرش توسط طراح ارائه شده و تکه‌های مختلف به وسیله ماشین فرش بافی تولید می‌شوند.

2- فرش چهل تکه دستباف:

برای تولید فرش چهل تکه دستباف تکه‌های فرش دستبافت از مناطق مختلف جمع‌آوری شده و پس از طی کردن مراحلی به فرش نهایی تبدیل می‌شوند.

مزایای فرش چهل تکه

• یکی از مزایای استفاده از فرش کلاژ، سازگاری آن با انواع دکوراسیون منزل است. هیچ فرقی نمی کند که دکوراسیون داخلی منزل شما از نوع مدرن است یا کلاسیک، در هر صورت نقش های متنوع فرش چهل تکه می تواند زیبایی خاصی به دکوراسیون ببخشد.
• یکی دیگر از مزای استفاده از فرش چهل تکه یا کلاژ ، تنوع طرح و رنگ آنها است. این موضوع باعث می شود تا با سلیقه های مختلف سازگاری کامل داشته باشد.
• فرش چهل تکه باعث شده که از فرش های کهنه و قدیمی نیز بار دیگر استفاده شود و همچنین از فرش هایی که به علت های مختلف مانند آتش سوزی و یا رطوبت و … آسبب دیده اند و کاربردی ندارند، بار دیگر استفاده شود.
• به علت دارا بودن آستر چرمی در برخی از فرش های چهل تکه، دارای استحکام و مقاومت بالایی بوده و روی سرامیک سر نمی خورد.
• فرش چهل تکه یک محصول تجاری بوده و در رونق گرفتن اقتصاد بسیار موثر است. تقاضای زیادی برای تولید فرش چهل تکه در خارج از کشور وجود دارد که زمینه صادرات این نوع فرش را نیز ایجاد کرده و باعث رونق گرفتن اقتصاد شده است.

نحوه دوخت فرش چهل تکه ماشینی

در دوخت فرش کلاژ ماشینی از اصالت و قدمت تکه ها و مراحل قبلی خبری نیست. در اینجا یک طراح و یک دستگاه بافندگی همه کارها را انجام می دهند. طراح خوش ذوق با به کار گرفتن نقش های زیبا ، یک نقشه فرش بافی تهیه می کند و ادامه کار را به ماشین بافندگی می سپارد تا هنر وی را به صورت یک فرش یکپارچه از چهل نقش کنار هم چیده شده درآورد. در فرش کلاژ ماشینی ، تراکم بیشتر دستگاه بافندگی موجب افزایش ظرافت و زیبایی فرش خلق شده می شود.